Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Олон нийтийн харилцаа, Нийтлэг бодлогын асуудал эрхэлсэн зөвлөх А.Ганбаатартай ярилцлаа.
-Шинэ оны анхны өдөр Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржоос хүн бүрийн гар утсанд мэндчилгээ ирсэн. Яагаад заавал гар утсаар мэндчилгээ дэвшүүлсэн юм бэ?
Үе, үеийн Ерөнхийлөгч нар он солигдох мөчид телевизээр ард түмэндээ хандаж үг хэлдэг. Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж ч энэ уламжлалыг тойроогүй. Гэхдээ телевизээр үг хэлэх нь арай нийтлэг, албаны шинж чанартай учраас Төрийн тэргүүн өөрөө санаачлан иргэн нэг бүрдээ хандаж, илүү дотно байдлаар урмын үг хэлэн шинэ оны ажил үйлсэд амжилт хүссэн нь ард түмэндээ ойр байгаагаа илэрхийлсэн нэг хэлбэр юм.
Шинэ оны анхны өглөө ийнхүү мэндчилснээрээ Монгол бол бие даасан ардчилсан улс, энэ орны иргэн бүр нэгдмэл санаа бодолтой, дор бүрнээ өөрийнхөө төдийгүй улс орныхоо сайн нэрийг хичээж явах нь бидний эрхэмлэх гол үзэл санаа юм гэдэг агуулгыг бататгахыг хүссэн. Удирдагч нь түрүүлж цахилах биш, улс орноороо урагш нэг алхахын чухлыг ч Төрийн тэргүүн удаа дараа хэлсэн үгэндээ онцолсон. Нийгэмд өгсөн энэ мессеж энэхүү үзэл санааных нь нэг хэсэг юм.
-Оны эхний өдөр Ерөнхийлөгчөөсөө мессеж хүлээн авсан олон хүн баяртай, сэтгэл хангалуун байгаа нь анзаарагдсан л даа. Энэ мессеж нь Ерөнхийлөгчийн зүгээс тухайн жилийнхээ бодлого шийдвэрийн гол агуулга, үндэс суурь нь юм байна гэж ойлгож болох уу?
Болно. Ер нь Төрийн тэргүүн жил бүр нэг санаа дэвшүүлье гэсэн бодлого барьж байгаа. 2010 оны гол санаа бол “Иргэн бүр хувь хүнийхээ, удам судрынхаа, цаашлаад Монгол Улсынхаа сайн нэр төрийг эрхэмлэж, хичээж яваарай, тэгвэл бид хамтдаа хөгжиж чадна. Улс орны хөгжил иргэн нэг бүрийн итгэл үнэмшил, урам зориг, сайн үйлсээс бүтдэг болохоос хэн нэгэн шидтэн, эсвэл ямар нэг улстөрчөөс хамаардаггүй юм шүү” гэсэн утга агуулга, бэлгэ дэмбэрэл агуулж байгаа. Монголчууд чинь бэлгэдлийг их чухалчилдаг, “Амны билэгээс ашдын билэг” ч гэж ярьдаг ард түмэн шүү дээ.
-Уучлаарай, энэ мессэж явуулах зардал нь яг хэдэн төгрөг болсон бол. Танай Тамгын газраас энэ зардлыг нь гаргасан биз дээ?
Монголчуудын эв нэгдлийн бэлгэ тэмдэг болсон Ерөнхийлөгчийн тавьсан саналыг манай үүрэн телефоны операторууд дуртайяа хүлээн авч, Монгол Улсын иргэдэд Ерөнхийлөгчөөс илгээсэн мессэжийг ямар ч үнэ төлбөр авалгүй хэрэглэгчдэдээ хүргэсэн. Дашрамд хэлэхэд Ерөнхийлөгчийн санаачлагыг дэмжиж, үнэ төлбөргүй мессеж дамжуулсан үүрэн телефоны бүх операторуудад Төрийн тэргүүний өмнөөс талархал илэрхийлж байна.
Улирч одсон 2009 он Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийн үүрэгт ажлаа хүлээж авсан анхны жил байлаа. Хамгийн гол хийж бүтээсэн, ажлаас тоймлохгүй юу?
Монгол Улсын дөрөв дэх Төрийн тэргүүнээр ардчилсан Ерөнхийлөгч сонгогдсон нь өөрөө чухал үйл явдал юм. Түүнээс гадна Монголын төр ардчилсан хувьсгалын 20 жилийн ойг санал нэгтэй хүлээн зөвшөөрч, тэмдэглэж чадсан нь өнгөрөгч оны ололт байлаа. Өмнө нь энэ түүхэн үйл явдал хэсэг бүлэг хүмүүсийн ч юм уу, эсвэл аль нэг улс төрийн хүчин, байгууллагын өмч юм шиг ойлгогдож байсан. Үүнийг Төрийн тэргүүн ард түмний эв нэгдлийн бэлгэ тэмдэг болохын хувьд ардчиллыг өмчлөх талцалд цэг тавьсан юм.
Мөн шүүх засаглал, шүүхийн байгууллагад шинэчлэл хийнэ гэсэн амлалтынхаа хүрээнд хэд хэдэн удаа шүүхийн байгууллагынхантай уулзаж, мэргэжлийн хүмүүсийн санал бодлыг сонссон. Улмаар хуулийн төсөл санаачилж, гавьяат хуульч Б.Чимэдээр ахлуулсан ажлын хэсэг томилон төсөлд санал авах хэлэлцүүлэг өрнүүлж байгаа гэх мэтээр шүүхийн шинэтгэлийн ажлыг эхлүүлээд байна. Түүнчлэн Оюутолгой төслийн гэрээ батлахад Төрийн тэргүүний зүгээс аль нэг ашиг сонирхлоос ангид байр суурь баримталж, асуудлыг ахицтай, хурдацтай шийдэхэд нөлөөллөө.
Оюутнуудыг цалинтай болгоё, тэдний тэтгэлгээр дамжуулж тухайн айл өрхийг дэмжье гэдэг зорилтын хүрээнд хуулийн төсөл боловсруулж, хэлэлцүүлэг өрнүүлж байна. Аль болох олон оюутанг тэтгэлэгт хамруулах нь Ерөнхийлөгчийн баримталж буй зорилго. Түүнчлэн шийдвэр гаргахад иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх үүднээс Иргэний танхим байгуулаад ажиллуулж байна.
Удаах хоёр гол чиглэл нь ногоон бодлогыг дэмжих, өрсөлдөх чадварыг сайжруулах юм. Цаг уурын өөрчлөлтийн эсрэг өнгөрсөн оны есдүгээр сарын нэгэнд хүүхдүүдэд хичээл зааж, олон улсын томоохон хурлуудад илтгэл тавилаа.
Дэлхийн дулаарлын эсрэг Монголын байр суурийг илэрхийлж, дуу хоолойгоо оруулж байгаа нь өөрөө их ач холбогдолтой.
-Ерөнхийлөгч шагналын бодлогыг өөрчилж, нэр хүндийг нь өргөнө гэж байсан ч өөрөө маш олон хүн шагнасан. Цаашид төрийн шагналыг энэ мэтээр олгосоор байх уу, эсвэл өөрчлөлт оруулах уу?
Тийм яриа бий. Гэхдээ сая ардчиллын 20 жилийн ой тохиосон нь шагнахгүй байхын аргагүй үйл явдал гэдгийг ойлгох хэрэгтэй. 20 жил огт шагнуулаагүй хүмүүс байна. Нэг жилд хэдэн мянгаар нь шагнадаг байсантай харьцуулахад саяын шагналууд сүүлийн хорин жилийг багцалсан гэдгээрээ харин ч бага байгаа юм.
Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга Д.Дорлигжав хэлж байсан шүү дээ, ардчилалд хүн бүрийн хувь нэмэр байгаа болохоор болдог бол бүгдийг нь шагнамаар байлаа гэж. Тав зургаан зуухан хүн ардчиллыг хийгээгүй гээд бодохоор харьцуулахад тоо нь олон ч, агуулгын хувьд харин ч бага байгаа. Монголын ард түмэн баатар байсан юм. Ард түмнээ шагнаж байгаа юм. Үүнийг хамгийн сайн төлөөлж чадах хүн нь Э.Бат-Үүл гэж Ерөнхийлөгч хэлсэн шүү дээ.
Өнгөрсөн жил спорт, урлагийнхан ч арвин амжилттай байлаа. Тэдний хөдөлмөрийг цаг тухайд нь үнэлэхгүй бол болохгүй шүү дээ. Гэхдээ ойрын хугацаанд төрийн шагналын бодлогод өөрчлөлт оруулах нь зүйн хэрэг.
Цаг үе, нийгэм нь өөрчлөгдчихөөд байхад шагнал нь хэвээрээ байгаад байж болохгүй. Тиймээс одон медалийн тогтолцоог өөрчлөх төслийн уралдаан зарлаад байна. Энэ жилдээ багтаагаад шагналын реформ хийгдэнэ.
-Өнгөрсөн оны төгсгөлд Ерөнхийлөгч Богд Хааны музейд зочлохдоо арванхоёрдугаар сарын 29-ныг Тусгаар тогтнолын өдөр болгох нь зүйтэй гэж байсан. Энэ талаар тайлбар өгөхгүй юу?
Манай түүхч эрдэмтэд 1911 оны арванхоёрдугаар сарын 29-ныг Монгол Улс Манжийн дарлалаас чөлөөлөгдөж, тусгаар тогтносон өдөр гэж үздэг. Өнөөдөртөө үндэсний эрх чөлөөний өдөр гэж цөөхөн хүний хүрээнд ярьж ойлгож байна. Гэвч энэ өдрийг Тусгаар тогтнолын өдөр болгон тунхаглах нь илүү оновчтой талаар түүхч, эрдэмтэд, лам хуврагууд Ерөнхийлөгчийг Богд хааны музейд зочлох үеэр хэлж, олон баримт дурдаж байсан. Тэд энэ үйл явдлын 100 жилийн ойгоор эл өдрийг Тусгаар тогтнолын өдөр болгон зарлая гэдэг саналыг Ерөнхийлөгчид уламжилсан.
Үүнийг Ерөнхийлөгч дэмжиж Монгол Улсын тусгаар тогтносон өдөр бол 12 дугаар сарын 29, харин 11 дүгээр сарын 26 бол Бүгд Найрамдах улс байгуулагдсан буюу анхдугаар Үндсэн хууль батлагдсан өдөр болгон зарлах нь зүйтэй гэсэн байр суурийг дэмжсэн. Ингэж түүхийг зөв гольдрилд оруулж, ялгаж салгах нь үндэсний тусгаар тогтнолын асуудалд чухал үр дүнтэй юм.
