Өнөөдөр Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Германы Археологийн Хүрээлэнгийн /ГАХ/ төлөөлөгчидтэй уулзав.

Тус уулзалтад Германы Археологийн Хүрээлэнгийн профессор ноён Ханс-Георг Хюттель, Холбооны Бүгд Найрамдах Герман Улсаас Монгол Улсад суух Онц бөгөөд бүрэн эрхт Элчин сайд ноён Пиус Фишер, ХБНГУ-ын ЭСЯ-ны 1-р нарийн бичгийн дарга ноён, Михаэль Россбах нар болон албаны бусад хүмүүс байлцлаа.

Уулзалтын эхэнд профессор Хюттель ГАХ-ийн тухай болон Монгол Улсад зохион байгуулж байгаа үйл ажиллагааныхаа тухай танилцуулав.

 

1998 онд ХБНГУ-ын Ерөнхийлөгч Херцогийн айлчлалын үеэр хоёр орны шинжлэх ухааны салбарын хамтын ажиллагааны тухай гэрээг үзэглэж, 2000 оноос эхлэн 180 жилийн түүхтэй Германы Археологийн Хүрээлэн, Монгол Улсын Шинжлэх Ухааны Академийн Археологийн Хүрээлэнтэй судалгаа шинжилгээний хамтын ажиллагаагаа эхлүүлжээ.

Профессор Хюттелийн удирдсан Монгол-Германы Хархорум Экспедицийн хүрээнд археологийн судалгаа 2000 оноос эхлэн Эртний Монголын эзэнт гүрний нийслэл, Хархорум хотод төвлөрөн явагдаж байгаад 2007 оноос Орхон Экспедици болон өөрчлөгдөж Уйгурын нийслэл Хар балгас ба түүний орчмын газарт нутагт Орхоны хөндийн Хархориноос Өгийнуурын хооронд өргөн цар хүрээтэй явуулсаар иржээ.

Уулзалтын үеэр профессор Хюттель түүний экспидицийн үр дүнд түүхэнд тэмдэглэхүйц хэд хэдэн нээлт гарсныг Ерөнхийлөгчид танилцуулав. Тухайлбал өмнө нь түүхчдийн Өгөөдэй Хааны Ордон гэж таамаглаж байсан хотын туурь нь Эзэнт гүрний үеийн шашин соёлын асар том орд байсныг археологийн баримтаар илрүүлсэн байна. Мөн тус малтлагаас эртний европийн готек буюу сонгодог гар урлал, энэтхэг, камбожи гээд дэлхийн олон орны гар урлалын зүйл олджээ. Энэ нь хэдийгээр Юан гүрний үед Монголын нийслэл Датуруу шилжсэн байсан боловч голлох өв соёлын цар хүрээгээрээ Хархорум илүү хүчирхэг байсныг илтгэж буйг дурьдлаа. Бас нэгэн нээлт нь Эрдэнэзуу хийд нь археологийн малтлага болон Перс, европийн эх сурвалжуудад үндэслэн монголын томоохон хот байсан байж болох таамгийг баталжээ. Эдгээр түүхэн баримтууд нь Хархорум нь Юан гүрний үед хятадын нөлөөнд байсан гэсэн түүхэн ойлголтыг бүхэлд нь няцаах хангалттай баримт юм гэж Профессор Хюттель онцоллоо. Мөн Өгөөдэй хаан хот төлөвлөлтийг даацтай, өргөн цар хүрээтэй хийж, өөрийн биеэр оролцож байсныг ч профессор дурьдаж байв.
Тэдний үзэж байгаагаар “Орхоны хөндий бол дэлхийн түүхийг бичиглэж үлдээсэн гол эх сурвалж юм” хэмээх дүгнэлтэд хүрсэн тухайгаа Ерөнхийлөгчид тайлбарлаж байлаа. Тухайлбал Харбалгас нь 32 км ам дөрвөлжин газар нутгийг хамарсан тухайн үеийн дэлхийн хамгийн том хот байсныг баримтаар нотолсон байна.

Уулзалтын төгсгөлд Монгол Улсын түүхийг дэлхийд таниулах, залуу судлаач эрдэмтэдийг бодит практик дээр сургах зорилготой тус хүрээлэнгийн хамт олонд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч талархал илэрхийлсэн юм. 1998 онд тэрээр Монгол Улсын Ерөнхий сайдаар ажиллаж байхад ХБНГУ-ын Ерөнхийлөгч Херцогийн хамт үзэглэж байсан сайхан санаачилга өдгөө амжилттай хэрэгжиж байгаад сэтгэл өндөр байгаагаа илэрхийлээд хоёр орон хоорондын эдийн засаг, улс төрийн дипломат харилцаанаас гадна шинжлэх ухаан, түүх соёлын салбарт ч ийнхүү амжилт олж байгаад баяртай байна гэлээ.
Мөн Ерөнхийлөгчийн зүгээс тодорхой дэмжлэг хэрэгтэй тохиолдолд туслахаа илэрхийлж, монголын соёлыг дэлхийд танилцуулж, манай залуу үеийнхэнд эрдэм судлалын дадлага олгох үйлсэд чин сэтгэлээсээ оролцож байгаа Германы Археологийн Хүрээлэнгийн хамт олон, профессоруудад ажлын амжилт хүсэв.

ХБНГУ-ын Элчин сайд Пиус Фишер Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийг ирэх зун хийгдэх малтлагын эспидицийн ажилд оролцохыг урилаа.